نشریه مطالعات در دنیای رنگ
پیاپی 3 (زمستان 1390)

در حال حاضر عمده محصولات چاپی با فناوری های چاپ مرسوم تولید می شوند اما این روش ها از نظر زمانی، تجهیزات و نیروی انسانی مشکل ساز هستند و از نظر اقتصادی نیز با شرایط روز بازار سازگار نیستند. در روش های چاپ مرسوم برای تولید نمونه آزمایشی حدودا 2 الی 8 هفته زمان نیاز است و تولید در حجم بالا به 3 الی 12 هفته زمان نیاز دارد علاوه بر زمان بالایی که این روش ها برای تولید نیاز دارند وابستگی به نیروی انسانی نیز از ایرادات این نوع چاپ ها می باشد. حتی برای تولید در حجم کم که نیاز به کار کردن دستگاه برای مدت کوتاه می باشد هزینه های از کار افتادگی کارخانه بالا می رود و این امر از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. از سوی دیگر حکاکی کردن نقش، تولید شابلون و نیز ایجاد طرح و نگهداری آنها به نیروی کارگری وابسته بوده و این امر هزینه های تولید را بالا می برد. فناوری های جدید چاپ مانند چاپ دیجیتالی جوهرافشان و الکتروفتوگرافی، توانایی رفع نیازهای امروزی بازار را دارند. در این روش ها هنگامی که چاپ صورت می گیرد سیال خروجی از هد قابل کنترل است و آب و انرژی مصرف شده در این روش نسبت به روش های مرسوم بسیار کمتر است. اخیرا این روش های جدید به منظور کاربرد در صنعت نساجی به صورت تجاری در حال ارزیابی و توسعه هستند.

امروزه ضرورت کاربرد حفاظت مکمل از بتن هایی که در معرض محیط های مهاجم قرار دارند به خوبی احساس می شود. لازمه دست یابی به سازه های بتنی با دوام، علاوه بر فرمولاسیون صحیح ترکیبات سازنده بتن متناسب با کاربرد آن، استفاده از روش های حفاظتی مناسب جهت جلوگیری از تخریب و فرسایش آن در اثر شرایط نامطلوب محیطی است. یکی از راه های افزایش دوام بتن، استفاده از پوشش بر روی سطح بتن است. پوشش های سطح با ایجاد یک لایه متراکم بر روی سطح بتن، به طور موثری از نفوذ آب، گاز و یون های شیمیایی مخرب به داخل بتن جلوگیری می کنند. این امر در کاهش تخریب سازه های بتنی و افزایش طول عمر آنها نقش تعیین کننده ای دارد. در این مقاله عملکرد پوشش های مختلف در حفاظت از سازه های بتنی در برابر حمله عوامل مخرب مرور شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد پوشش های آلی همچون اپوکسی، پلی یورتانی و آکریلیک عملکرد بهتری در مقابل نفوذ یون کلر، سولفات، گاز دی اکسید کربن و آب در مقایسه با پوشش های معدنی و آستری همچون سیلیکات سدیم و سیلان/ سیلوکسان دارند.

در این بررسی نسبت به دسته بندی برخی از خطاهای باصره رنگی بر اساس آن نوع از پدیده های شناخته شده علم فیزیک رنگ همچون پدیده های پایداری رنگی، پدیده تلفیق و تباین رنگ ها و سایر موارد که می توانند نحوه ایجاد این گونه خطاهای باصره در انسان را توجیه کنند اقدام شده است.

استفاده از پوشش های معدنی غنی از روی - به تنهایی یا به عنوان پرایمر سیستم های چند لایه- طی قرن اخیر از شیوه های کارآمد برای پیش گیری از خوردگی سازه های فولادی در اتمسفرهای خورنده بوده است. تخلخل ذاتی این پوشش ها باعث شده تا با گذشت زمان، محصولات خوردگی روی در حفرات سطح به دام افتند و سازوکار حفاظت گالوانی آنها به تدریج جای خود را به سدکنندگی بدهد. داشتن ساختاری معدنی و نزدیک به طبیعت و توانایی تغییر حفاظت فعال- سدی کلید دوام و کارایی ضدخوردگی عالی این پوشش ها است. این مقاله به معرفی، بررسی تاریخچه، انواع، ساختار رزین، مراحل پخت شدن پوشش های معدنی غنی از روی و برخی نکات کاربردی در این زمینه می پردازد.

استفاده از پوشش های معدنی غنی از روی - به تنهایی یا به عنوان پرایمر سیستم های چندلایه- طی قرن اخیر از شیوه های کارآمد برای پیش گیری از خوردگی سازه های فولادی در اتمسفرهای خورنده بوده است. رفتار پیچیده سیلیکات های غنی از روی در حفاظت فولاد هنوز به طور کامل مورد شناسایی قرار نگرفته است. این یکی از دلایلی است که سبب شده تا با وجود کاستی هایشان کماکان پرکاربرد باشند. این مقاله به به بررسی سازوکارهای حفاظتی، الکتروشیمی حفاظت کاتدی، رنگدانه روی، محصولات خوردگی روی، افزودنی ها، ارزیابی عملکرد و برخی پیشرفت ها در زمینه پوشش های غنی از روی اختصاص یافته است.

تصفیه پساب رنگی یکی از مشکل ترین فرآیندهای تصفیه به شمار می رود. این نوع پساب در بسیاری از صنایع، مانند نساجی، کاغذ و پلاستیک، جایی که از رنگ ها برای تولید محصولات استفاده می شود، تولید می شود. همان طور که نتایج و آمارها نشان می دهد، پساب این صنایع در حال تبدیل شدن به یکی از منابع اصلی تولید و انتشار آلودگی آبهای محیط زیست می باشد. رنگزاها در پساب این صنایع به علت ترکیبات آروماتیکی پیچیده به سختی حذف می شود. بطور کلی به علت هزینه های بالای فرآیندها، روش های اندکی برای حذف رنگزاها از پساب صنایع نساجی و کاغذ، اقتصادی و صنعتی است. کربن فعال معمولا به منظور حذف رنگزاها از فاضلاب صنایع به خاطر بازده بالای آن استفاده می شود. به هرحال قیمت تمام شده استفاده از کربن فعال نسبتا بالاست و در مجموع برای پساب صنایعی که حاوی غلظت های پایین رنگزا می باشند، کاربرد نخواهد داشت. از این رو بسیاری از جاذب های ارزان قیمت به منظورحذف رنگزاها از پساب های صنعتی در تحقیقات مورد آزمایش قرار گرفته اند. اخیرا بسیاری از توجهات به استفاده از زیست جاذب هایی نظیر: توده های زیستی قارچی یا باکتریایی و زیست پلیمرهای طبیعی (زغال سنگ، پوسته گندم، خاک اره چوب) و استفاده از گیاه درمانی به منظور حذف رنگزا متمرکز شده است. در این مقاله به بررسی و کاربرد نمونه ای از جاذب های زیستی به نام آزولا در روش گیاه درمانی پرداخته می شود که نقش قابل توجهی در جذب و حذف ترکیبات آلی رنگزاها و فلزات سنگین در تصفیه پساب دارد.

در این فرآیند دوام پوشش ها و نانو کامپوزیت ها در آب دریا و محیط های گرم بررسی مورد مطالعه قرار گرفته است این مساله به منظور مطالعه تاثیر آب دریا و دما بر خواص ساختاری در پوشش های اپوکسی و پلی یورتان انجام شده است. تاثیر این عوامل بر جذب آب، نفوذ نمک، پیوندهای فیزیکی و شیمیایی در سطح و تخریب خواص مکانیکی مطالعه شده است. موارد مورد آزمایش شامل زمان غوطه وری، دمای غوطه وری و تاثیر ترکیبات مختلف می باشد. با افزایش زمان و دمای غوطه وری، جذب آب افزایش می یابد. رطوبت منجر به تورم، شکست پیوند شیمیایی بین زمینه و رنگدانه ها در سطح و کاهش چسبندگی و خواص مکانیکی می شود. همچنین در دمای بالاتر سازوکار تخریب در پوشش پلی یورتان شدت می یابد ولی برای پوشش اپوکسی تغییر قابل ملاحظه ای در مدول و مقاومت کششی مشاهده نمی شود. لاستیکی شدن به علت جذب رطوبت نیز به نرم شدگی کامپوزیت می شود. در نانو کامپوزیت های آمایش شده به علت بالاتر رفتن چگالی شبکه ای شدن و ایجاد پیوندهای بیشتر دارای مقاومت بالاتری در برابر نفوذ آب هستند، در نتیجه امروزه به طور گسترده ای در آنها استفاده می شود.